Staal blijft schaars, prijzen stijgen maar door

Opnieuw hebben fabrieken de staalprijzen verhoogd en nog steeds heerst er een grote materiaalschaarste. In het vorige Staaljournaal schetste Noviostaal drie mogelijke ontwikkelingen: daling, stabilisatie of stijging. Uit Het Staaljournaal van Noviostaal van 15 maart 2021 blijkt dat de uitkomst een stijging is geworden. En wat voor een.

Europa’s grootste staalproducent kondigde binnen een drietal weken een tweetal verhogingen aan, tezamen vijftig euro per ton, waardoor de officiële basisprijs voor warmgewalste coils, waarop de fabrieken hun aanbiedingen baseren, gestegen is van 750 euro per ton in februari tot 800 euro in maart. Daarmee is binnen zeven tot acht maanden tijd een ongekende prijsstijging in de Europese staalmarkt doorgevoerd. Maar het kan nòg erger. In de VS is de prijs van warmgewalst materiaal in twaalf maanden tijd gestegen van ca 450 dollar per ton naar ca. 1.280-1.300 (circa 1.075 euro) dollar per ton.

De oorzaak van al deze prijsverhogingen moet nog steeds worden gezocht in de aanhoudende sterke vraag vanuit de automobielsector en de zich langzaam maar zeker van het coronavirus herstellende wereldeconomie. De invoerheffingen (Safeguard), welke de Europese Unie op gewalst staal hanteert, belemmeren daarbij de toestroom van grotere hoeveelheden importmateriaal, waardoor verbruikers genoodzaakt zijn meer bij Europese fabrieken te bestellen.

Op zich was het met de invoering van de importheffingen inderdaad onder andere de bedoeling de Europese markt te beschermen tegen oneerlijke concurrentie door niet-Europese producenten en tegelijk daarmee verbruikers te stimuleren méér orders bij EU-producenten te laten plaatsen. Maar de ontwikkelingen op de wereldmarkt alsmede het coronavirus hebben ertoe geleid, dat veel staal-exporterende landen zich meer naar andere markten gericht hebben. De onverwacht grotere binnen-Europese vraag tezamen met productiebeperkingen, die de Europese fabrieken hebben doorgevoerd of toe moesten besluiten als gevolg van het coronavirus, hebben geleid tot enorm lange levertijden en vooral zeer beperkte beschikbaarheid van materiaal.

Deze ontwikkelingen zullen wellicht meegenomen worden bij de herbeoordeling van de vigerende importheffingen op 26 staalproducten, die per 1 juli 2021 zouden komen te vervallen en waarover de EU-Commissie zich binnenkort gaat beraden. De kans dat die heffingen vervallen, verminderd of verlengd zullen worden zal overigens mede afhangen van het beleid wat de Verenigde Staten en China met hun eigen invoerbeperkende maatregelen zullen gaan doen. Met andere woorden, Europa kan het zich niet permitteren de importmaatregelen te gaan versoepelen of te laten vervallen, wanneer de andere grote economieën niet hetzelfde zullen gaan doen. Het EU-Parlement heeft overigens een voorstel aangenomen om bij de import van de staal ook een zogenaamde CO2-heffing toe te gaan passen en wellicht zal die heffing bij de importmaatregelen geïntegreerd worden.

Schaarste

Ook de materiaalschaarste neemt extreme vormen aan. Zo lopen traditionele levertijden van zes tot negen weken momenteel al uit naar twaalf tot twintig of zelfs 22 weken. Enkele Duitse fabrieken hebben voor het derde kwartaal een beperkte capaciteit beschikbaar, wat ertoe geleid heeft dat deze fabrieken momenteel alleen contracthoeveelheden willen boeken, maar dan ook nog eens met minder hoeveelheden dan gebruikelijk. Diverse service centers en handelaren hebben daarom als strategie gekozen alleen aan bekende (lees: trouwe) afnemers materiaal aan te bieden. Aanvragen van onbekende verbruikers en metaalverwerkers, die voorheen geen interesse hadden bij deze distributeurs te willen kopen, worden simpelweg en resoluut afgewezen. Noviostaal ontvangt ook berichten dat enkele fabrieken in verband met de beschikbare capaciteit van hun walslijnen eenzelfde beleid voeren of zullen gaan voeren. Oftewel: ‘U was voorheen geen klant bij ons? Sorry, maar dan kunnen we nu ook geen materiaal aanbieden.’ Eigen klanten eerst dus.

De beschikbare voorraden bij de distributeurs, als handelaren en service centers, nemen méér af dan dat ze toenemen door nieuw binnenkomend materiaal. Daardoor groeit de schaarste en die is zelfs nu zo extreem, dat er bij aanbiedingen geen opties voor beschikbaarheid meer worden verstrekt. Als de afnemer dus te lang wacht met bestellen loopt deze het risico dat het materiaal niet meer beschikbaar is. De heersende schaarste zal volgens Noviostaal naar verwachting aanhouden tot tenminste in het derde kwartaal of wellicht zelfs nog later. Dat komt mede ook door de onzekerheid die ontstaan is als gevolg van de financiële problemen bij Liberty Steel, waarvan een de belangrijkste financiers (Greensill Capital) onlangs insolvent is verklaard.

Liberty Steel

De staalgroep Liberty Steel bezit onder andere verzinkingslijnen in Luik, Luxemburg en Italië. Het voormateriaal wordt bij diverse staalproducenten gekocht, waaronder ArcelorMittal, maar die heeft tijdelijk vanwege de genoemde financiële problemen de leveringen stopgezet. Andere toeleveranciers deden hetzelfde. Daardoor stagneert de uitlevering van verzinkt materiaal, terwijl Liberty al eerder leveringen moest vertragen wegens gebrek aan voormateriaal. Daarmee wordt de markt dus geconfronteerd met nog meer beperktheid van bijvoorbeeld Sendzimir en Elektrolytisch verzinkt materiaal. Omdat Liberty Steel zich hierdoor niet manifesteert als een stabiele en betrouwbare leverancier zullen meer afnemers zich gaan wenden tot andere producenten van verzinkt materiaal, echter die hebben de orderboeken al meer dan genoeg gevuld.

China

Een Duitse fabriek meldde in week tien wel koudgewalst en warmgewalst voor het derde kwartaal te zullen aanbieden, maar uit de markt te blijven voor verzinkt staal. Dit alles kan alleen maar leiden tot nog maar schaarste en daarmee zal de kans op nog hogere prijzen alleen maar toenemen. Daarbij komt mogelijk nog, dat China zelf meer staal zal gaan importeren, omdat daar ingrijpende maatregelen zijn genomen teneinde de uitstoot van milieuverontreinigende stoffen te beperken.

Ondanks dat er in de eerste twee maanden van dit jaar in vergelijking met 2020 bijna dertien procent meer ruwstaal werd geproduceerd, veroorzaakt door grote vraag vanuit de automobiel-, bouw- en constructiebranche, zal op korte termijn de productie gaan afnemen. Staalmakers in de provincie Hebei zijn qua milieuverontreiniging in vier groepen ingedeeld, waarvan de veertien meest vervuilende fabrieken (Groep D) per direct tot nader order gesloten zijn, waardoor per dag ruim 50.000 ton ruwstaal minder geproduceerd wordt. Meer provincies hebben dergelijke maatregelen aangekondigd. Weliswaar zal er door China dus minder ruwstaal geproduceerd gaan worden en dus ook minder ijzererts nodig zijn, maar de binnenlandse staalbehoefte zal mogelijk met importen gecompenseerd moeten worden.

Italië

De Italiaanse fabriek ILVA, waarin ArcelorMittal participeert, zou volgens een lokale rechtbank haar ruwstaalproductie moeten sluiten eveneens wegens vervuilende uitstoot. Een hogere rechtbank heeft die uitspraak echter overruled en een nader onderzoek geëist.

Dat zou begin mei afgerond moeten zijn, waardoor de fabriek nu wel verder mag produceren, maar in beperkte omvang. Echter deze fabriek heeft nu al enorme achterstanden in het uitleveren van materiaal en door deze beperking zal daar weinig verbetering in gaan komen. Al deze ontwikkelingen bij elkaar dragen niet bij aan een vermindering van de schaarste en dat is de reden waarom men verwacht dat de huidige krapte voorlopig zal aanhouden. Op basis van al deze ontwikkelingen is het lastig in te schatten hoe de toekomstige prijsontwikkeling zal zijn. Feit is wel dat de schaarste zal blijven en daardoor is niet meer de vraag ‘Wat kost het?’, maar juist: ‘Kunt u me leveren?’

Ontwikkelingen bij staalproducenten

Tata Steel Europe: Het beleid van de Indiase holding voor haar Europese vestigingen is ook na het mislukken van de verkoop van de Nederlandse vestiging in IJmuiden aan SSAB niet gewijzigd. De groep blijft voornemens zich te ontdoen van haar Europese vestigingen en heeft intussen de omvang van de Europese directie danig afgeslankt. Wel zal er, ook zolang er geen koper is gevonden, een investeringsplan worden uitgevoerd om de uitstoot te verminderen.

ThyssenKrupp heeft de onderhandelingen met Liberty Steel over de overname van haar staalactiviteiten gestaakt en is voornemens de staaldivisie als onderdeel van de groep voort te laten bestaan. Met de vakbonden is een akkoord bereikt nog eens 750 banen te laten vervallen om de effecten van de COVID-19 crisis te bestrijden.

Liberty Steel is vanwege de insolventie problemen bij haar financier Greensill Capital in ernstige financiële problemen geraakt. ArcelorMittal heeft om reden van uitblijven van betalingen de toelevering van halffabricaten, zoals plakken (slabs), medio maart voorlopig stilgelegd. Liberty Steel meldt dat de problemen snel opgelost zullen zijn, maar de schuld bedraagt volgens diverse kanalen ruim 3,6 miljard British Pounds. De groep heeft in Engeland, Wales en Schotland elf productie-eenheden en is in grootte de derde staalfabrikant in het Verenigd Koninkrijk. Gevreesd wordt dat vele duizenden banen verloren zullen gaan, zo melden onder andere The Guardian en de BBC. Binnen de Europese Unie beschikt het consortium over walslijnen in Frankrijk, Polen, Tsjechië, Roemenië, Italië, België en Luxemburg. Liberty Steel produceert onder andere railprofielen, verzinkte en voorgelakte coils en kwartoplaat. Naast met ThyssenKrupp werd ook nog gesproken met de Roemeense regering over de overname van een stilgelegde staalfabriek voor lange producten. Of die gesprekken zijn gestopt is niet bekend.  

Green steel: Tijdens de jaarlijkse conferentie van het Duitse Handelsblatt op 12 maart 2021 is namens diverse fabrieken een oproep gedaan aan nationale regeringen om overheidssteun bij de kosten voor de ontwikkeling van èn de productie van ‘green steel’. ‘Het is niet een technologisch probleem maar meer een kostenvraagstuk. Milieuvriendelijk staal produceren is erg kostbaar en de markt is nog niet bereid de prijs hiervoor te betalen. Overheidssteun is onontbeerlijk.’  

Noviostaal geeft per 15 maart 2021 de volgende indicatie voor de circa fabrieks-staalprijzen voor coils en kwartoplaat in euro per ton:

• Warmgewalste coils: 785 – 810
• Koudgewalste coils: 890 – 915
• Sendzimir verz. coils: 915 – 930
• Kwartoplaat: 680 – 695

Deze maand stijgen de prijzen voor alle soorten sterk. De stijging loopt van 40 euro per ton voor Kwartoplaat naar 75 euro per ton voor Warmgewalste coils, 95 euro per ton voor Koudgewalste coils en 100 euro per ton voor Sendzimir verzinkte coils, ten opzichte van de staalprijzen in februari 2020.

Noviostaal