Van Zeeland schetste de huidige problematiek van de Nederlandse staalhandel, die al jaren wordt geconfronteerd met een krimpende markt. Met enkele cijfers maakte hij dat duidelijk. In 1998 werd er in Nederland nog voor 5,620 miljoen ton staal verhandeld, in 2007 was dat nog zo’n 4,306 miljoen ton, maar daarna zakte de markt verder in naar nu nog maar 2,832 miljoen ton. Dat is een volumedaling van 50 procent in 15 jaar. Hoeveel dit in geld uitgedrukt is vertelde hij niet, maar Van Zeeland merkte op dat de markt dan wel in hoeveelheid omlaag is gegaan, de kwaliteit daarentegen ging omhoog.
‘De behoefte van de klant verandert en daardoor hebben we op de Nederlandse markt te maken met een overcapaciteit van 30 procent.’ Het resultaat is volgens Van Zeeland een verhevigde concurrentie en margeverlies. ‘Dat is een weg die eindig is.’ Het meest negatieve scenario is dan een koude sanering concludeerde Van Zeeland (foto). De bijeenkomst Redesign is een eerste aanzet om het proces van koude sanering af te wenden
Geert Desmet betrokken bij de TiasNimbas Business School waarschuwde voor al te snel handelen en noemde als voorbeeld Husqvarna dat in vervlogen tijden leidend was op het gebied van typemachines. Toen ze in de veranderende wereld zagen dat concurrent Olivetti omschakelde naar kassasystemen, wilden zij dat ook. ‘Wij weten allemaal het resultaat, want Husqvarna kennen we niet meer als producent van typemachines, trouwens ook niet van kassasystemen. ‘In de staalwereld moeten we dus oppassen niet dezelfde fout te begaan’, waarschuwde Desmet.
‘We weten dat Europa niet meer leidend is op de mondiale staalmarkt. De volatiliteit groeit met sterke prijsfluctuaties, het gaat niet meer om volumes, wel is er vraag naar hoogwaardige kwaliteit. Is dit een crisis of zit de staalmarkt in een transitie? En wat doen we dan met die transitie?’, vroeg Desmet zich af. Hij refereerde daarbij aan het rapport Metaalindustrie in 2015 van prof. dr. K. Vandenbempt van de universiteit van Antwerpen waarin zinnige dingen worden gezegd. Desmet noemde er een paar: 1. In een krimpende markt kun je het beste focussen op toegevoegde waarde; 2. Ketenintegratie dwingt netwerkdenken af; 3. Denk breder dan enkel de lineaire keten; 4. Houd de crisis-discipline vol want dit is een transitie, en; 5. Maak werk van innovatie, niet van het product staal maar van de dienstverlening of van het businessmodel; in diensten zitten namelijk veel meer opbrengsten dan van het staalhandel pur sang. Desmet gaf als voorbeelden van dienstverlening in de staalhandel logistiek, materiaal of informatie.
Walther Ploos van Amstel van de Vrije Universiteit en TNO sloot daarop aan met zijn lezing over duurzame logistiek waarbij hij een lans brak voor duurzame logistiek, transparantie en het delen van informatie in de keten. ‘Transparantie is niet meer te stoppen’, aldus Van Amstel. Hij noemde de voordelen van het samen delen van informatie zoals de reiswereld dat doet met het reisboekingssysteem Amadeus en Transwide in de transportwereld. Uit de zaal kwam daarop de opmerking van Carel van Sorghen (foto onder) van 247 TailorSteel: ‘We hebben veertig jaar geleerd om elkaar de hersens in te slaan en nu moeten we opeens samenwerken. Het nut daarvan zie ik wel in, maar hoe doen we dat?, vroeg hij aan de zaal. Een duidelijk antwoord hierop kwam er niet. Als denkrichting noemde Van Amstel (foto onder) de transitie naar lean, van lean 1.0, naar lean 2.0 naar lean 3.0 waar de laatste transitie Voorraadbeheer en productieplanning, Transport en magazijnen elkaar steeds meer overlappen.
Mathijs Bouwman vond het maar niks, dat lean. ‘Lean heeft ook grote nadelen en is misschien wel een van de veroorzakers van de huidige crisis. Lean maakt economieën efficiënter maar ook kwetsbaarder.’ Hij doelde daarbij op het fenomeen dat bedrijven hun voorraden afbouwen waardoor er nauwelijks handel is. Vandaar ook de titel van Bouwman’s lezing: Doormodderen in de crisis. ‘De crisis’, aldus Bouwman, ‘is eigenlijk al voorbij, dit is onze nieuwe modus. Dus geen 1ste, 2de of 3de dip, neen dit is het normale patroon, waarbij de trend soms onder de 0 zakt.’ Verder hekelde Bouwman de banken. ‘Wat ze moeten doen is het spaargeld omzetten in kredieten en dat kunnen ze niet meer. Het zijn zombiebanken. De loketten zijn dicht.’ De kredietverlening aan bedrijven is flink lager’, concludeert hij. Bert Woltheus, sectormanager Industrie bij ING merkte vanuit de zaal op dat bij zijn bank de loketten toch weer op een flinke kier staan.
Volgens Bouwman is het echter zaak om ook buiten de banken om naar manieren te zoeken om aan geld te komen, bijvoorbeeld via mkb-obligaties, Euronext, private equity of crowd funding of misschien wel binnen de productkolom staalhanddel.
Een ander punt van kritiek noemde Bouwman de betalingsmoraal. Nu wordt er per dag ongeveer 62 miljard aan rekeningen uitgeschreven tussen bedrijven onderling. Als er wat sneller wordt betaald kan dit 15 miljard extra cash opleveren, goed voor 26.000 banen, rekende Bouwman ons voor.
Hij stelde ook: ‘betaalt u sneller dan dat u wordt betaald, heeft u meer vorderingen dan onbetaalde rekeningen en maakt u zich vaak zorgen over uw debiteuren?, dan lijkt uw werkwijze heel veel op die van een bank en wordt het misschien tijd om net als de autohandel geld te gaan verdienen aan de financiering van je klanten. Dat kan dus ook een rol zijn van de staalhandel’, opperde Bouwman. Een dame van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie uit de zaal reageerde daarop met: ‘Ik ben blij met deze opmerking, maar dan moet dat wel vrijwillig gebeuren, en niet als het door de strot wordt geduwd.’
Bouwman (foto onder): ‘Financiering is deels te vinden binnen de productkolom, maar alleen als de regels kloppen, de concurrentie eerlijk is en voor krediet dat netjes wordt betaald. Dat is ook redesign van de financiering in de keten.’
Een van de ander sprekers, Jos Voss van de Rabobank noemde enkele successen van Redesign zoals Zara (mode), Ikea. Zara wist zich van een minder modemerk op te werken tot een trendy modeketen met voortdurende wisselende kledinglijnen. Het heeft niets met staalhandel te maken maar geeft wel aan dat door anders denken je nieuwe klanten kunt trekken.
Trendwatcher Rob Creeemers tot slot, ging als een razende door de toekomst waarin niets zeker lijkt en waar alles kan. Een mooi voorbeeld van de mogelijkheden van de huidige techniek gaf Creemers met Philips Drachten waar jarenlang scheerapparaten zijn gemaakt maar waarvan de productie op een gegeven moment werd overgeheveld naar China.
En nu sinds kort is de productie van scheerapparaten weer terug in Drachten. Nu doen 128 robotarmen hetzelfde werk als vele handen deden in China. Hij benadrukte daarmee dat technologie zowel een zorg als een zegen is. Of zoals Einstein het ooit zei: ‘Ons soort problemen kun je niet oplossen met hetzelfde soort denken als waarmee ze veroorzaakt zijn’, waarmee Creemers de zaal opriep anders te denken en zo een stap te maken in de redesign van de staalsector.
Het gebruik van robots in fabrieken over de hele wereld blijft in hoog tempo doorgaan:…
Het aantal vacatures nam in het derde kwartaal af met vijfduizend en het aantal werklozen…
De Koninklijke Marine staat voor de uitdaging om zijn vloot te onderhouden, waar die zich…
Soms sta je raar te kijken. Op een gewone dinsdagochtend zei mijn secretaresse dat ze…
Uit onderzoek van Reichelt Elektronik blijkt dat ruim 45 procent van de bedrijven van plan is binnen…
Jörg Machines, fabrikant van plaatbewerkingsmachines, opent in februari 2025 opnieuw haar deuren voor een exclusieve…