Staaljournaal: Prijsdruk houdt (nog) aan

In diverse landen is onrust ontstaan vanwege de agressief toegenomen staalexport door China. Het land is gedwongen meer staal uit te voeren vanwege de sterk haperende binnenlandse vraag veroorzaakt door met name problemen in de bouwsector, dat aldaar goed is voor 35 procent van de staalconsumptie. Deze ontwikkeling heeft geleid tot forse prijsdalingen in verschillende Aziatische landen en de nationale regeringen worden opgeroepen maatregelen te nemen tegen de Chinese staaluitvoer vanwege vermoedelijke dumping en oneerlijke concurrentie. Dat meldt Noviostaal in het Staaljournaal van 15 augustus 2024.

In de EU is het staalverbruik in het eerste kwartaal sterk gedaald als gevolg van een daling van bouwactiviteiten en afnemende staalbehoefte in de automobielbranche. Ook in het lopende kwartaal staat de behoefte aan staal weer onder druk als gevolg van globale politieke onrust, hoge rentetarieven en inflatie, angst voor recessie in de Duitse economie en onzekerheden over de toekomst van elektrische voertuigen. De huidige prijzen in de EU zijn voor de staalfabrikanten niet kostendekkend.

Vooralsnog lijkt er een zekere prijsstabilisatie op de Europese markt plaats te vinden, maar door overheidsonderzoeken vanwege importdumping en daarbij oneerlijke concurrentie wellicht prijsstijgingen in de komende maand.

De neerwaartse prijsontwikkeling, waarover het Staaljournaal vorige maand schreef, is nog niet helemaal tot stilstand gekomen. Een uitzondering is wellicht de situatie in de Verenigde Staten, waar verschillende producenten juist verhogingen aangekondigd hebben. Het blijft echter afwachten of de Amerikaanse afnemers die opwaartse aanpassing gaan accepteren.

Azië

In Azië is absoluut geen sprake van prijsstijgingen. Integendeel, de enorm gegroeide staalexport vanuit China zorgt voor veel onrust in diverse landen als India en Vietnam. Vanuit die en nog andere landen, tot aan Canada toe, komen meer en meer signalen waarbij overheden verzocht worden onderzoeken in te gaan stellen vanwege mogelijke prijsdumping en oneerlijke concurrentie door Chinese producenten. De oorzaak van de fors gegroeide staaluitvoer door China ligt voornamelijk in bouw- en vastgoedsector, dat goed is voor ongeveer dertig procent van het Bruto Binnenlands Product (BBP). Al eerder kwamen grote vastgoedbedrijven, als Evergrande en Country Garden, in problemen als gevolg van de stagnerende verkoop van onroerend goed, maar desondanks werd er echter wel ijverig doorgebouwd, waardoor vastgoedprijzen onder druk kwamen te staan.

Volgens de laatste gegevens bedraagt de totale schuld van deze ondernemingen het duizelingwekkende bedrag van ruim vijfduizend miljard dollar. Van de vijftig grootste bedrijven in deze sector zijn er op dit moment circa 34 die hun schulden niet kunnen betalen en een behoorlijk aantal is intussen failliet gegaan. Als de bouwsector stagneert voelt de staalindustrie dat uiteraard. De fabrieken zagen hun aantal opdrachten verminderen en de verwachting is dat de staalbehoefte uit deze sector met tien procent zal afnemen. De daling van de staalbehoefte vanuit de bouwsector wordt maar beperkt gecompenseerd door de fors groeiende autoproductie en dus werden de staalmakers gedwongen andere afzetmarkten te vinden. Dat gebeurde dus voornamelijk in Azië met de eerdergenoemde onrust als gevolg.

Terwijl in India de economie opveert vanwege overheidsinvesteringen in infrastructuur en onroerend goed profiteren de nationale staalbedrijven er niet van vanwege de steeds maar lager wordende exportprijzen van Chinees staal. Sinds begin mei is de exportprijs (FOB Tianjin, China) voor warmgewalste coils gedaald van 535 dollar/ton naar 470 dollar/ton (circa 432 euro). Staalprijzen in India zijn inmiddels het laagst sinds 2021 en die in China sinds 2020. Vooralsnog hebben maatregelen van de Chinese overheid om de bouwsector weer op gang te krijgen niet geholpen en bovendien lijkt de regering nu geen aanstalten te maken opnieuw in actie te komen. De economische malaise heeft er tevens toe geleid, dat grondstofprijzen als ijzererts enorm fluctueren. Grondstofvoorraden in China zijn erg hoog.

Europa

In Europa hebben diverse producenten inmiddels eveneens hun zorgen geuit over de toenemende staalexport door China, maar ook over het exportbeleid van andere Aziatische en Noord-Afrikaanse landen richting de Europese Unie. De EU-Commissie heeft onlangs officieel aangekondigd importen van warmgewalste rollen staal uit Japan, India, Egypte en Vietnam nader onder de loop te nemen. Onderzoek kijkt hoe deze vier landen in de periode 1 april 2023 tot 31 maart 2024 hun prijscalculatie deden en of er sprake is van dumping. Blijkt dat inderdaad zo te zijn dan zal met terugwerkende kracht over de in die periode ingevoerd staal een extra heffing worden opgelegd. Dat kan enorme gevolgen hebben voor de staalimport in zijn geheel, want het wordt riskanter zogenaamd goedkoop materiaal uit die landen te gaan invoeren vanwege de kans op een mogelijke naheffing. De verwachting is dan ook dat Europese fabrieken daarvan zullen gaan profiteren, omdat inkopers logischerwijs op zeker willen gaan. Of het tot een daadwerkelijke groei van bestellingen bij de EU-producenten gaat leiden blijft echter weer af te wachten.

De bouw- en de automobielindustrie hebben het lastig. De autofabrikanten hebben veel concurrentie van goedkope Chinese e-auto’s plus de onzekerheid die er intussen is ontstaan over de toekomst van diezelfde voertuigen. De verkoopcijfers hiervan zijn afgenomen, mede omdat in diverse EU-landen de subsidies werden verlaagd of geheel zijn verdwenen. Het bleken vooral bedrijven als leasemaatschappijen die investeerden in de elektrische voertuigen, maar de private sector laat het vanwege de hoge aanschafprijzen behoorlijk afweten.

Verschillende fabrikanten overwegen daarom nu juist weer meer hybride auto’s te gaan produceren, bang als ze zijn voor omzetdaling en verlies van marktaandeel. Overigens heeft China bij de Wereld Handels Organisatie (WTO) een klacht ingediend over de recent door de EU ingevoerde importheffingen op Chinese e-auto’s. Hoe dat gaat aflopen is afwachten.

De Europese staalprijzen, die in de loop van dit jaar behoorlijk onderuit zijn gegaan, lijken zich nu wel enigszins te stabiliseren, maar zijn op het huidige niveau voor de fabrieken niet kostendekkend. Zo leed Tata in het boekjaar 2023-2024 (eindigend 31 maart) een verlies van ruim 550 miljard euro, wat een daling is van negenhonderd miljoen euro vergeleken met het voorgaande boekjaar (Winst 352 milj. euro). Het Duitse Salzgitter Stahl zag het resultaat (EBITDA 243 euro) over de eerste helft 2024 ten opzichte van dezelfde periode 2023 halveren. Gewezen wordt naar dalende staalprijzen onder druk van goedkope importen en een tegenvallende staalafzet in de Europese markt in combinatie met hoge productiekosten vanwege gestegen rente, energie- en grondstofprijzen.

Safeguards

Het lijkt er zo op dat de Safeguards het voor de Europese staalmakers mogelijk maakt dat binnen de EU prijzen niet verder dalen, echter dat is toch maar relatief. Ten eerste is er vanwege de vakanties nauwelijks vraag, dus is het niet redelijk de huidige schaars aangeboden prijzen als maatgevend te zien. Ten tweede zijn de vooruitzichten van de economieën in diverse lidstaten niet best en met name in de Bondsrepubliek is de angst voor wederom een recessie aangewakkerd, mede als gevolg van de eerdergenoemde onzekerheden in de auto-industrie. Diverse staal servicecenters overwegen of hebben vanwege de matige vraag al werktijdverkorting ingevoerd.

Eurofer (de associatie van Europese staalproducenten) publiceerde recentelijk haar halfjaarverslag met daarbij de verwachtingen voor de rest van 2024. In het eerste kwartaal daalde de staalconsumptie met 3,1 procent. Om die reden stelde deze club haar groeiprognose van het staalverbruik over geheel 2024 neerwaarts bij van +3,2 naar +1,4 procent en misschien is zelfs dat nog te optimistisch. Tevens uitte de associatie haar zorgen over het grote aandeel importmateriaal bij het totale EU-staalverbruik (27%). Pas in 2025 verwacht men een herstel van de vraag met 4,1 procent. Niettemin ontving Noviostaal informatie dat fabrieken streven in het komende kwartaal prijzen te verhogen en daarbij worden basisprijzen van 650 en 660 euro genoemd.

In deze vakantieperiodes, die Europa breed nogal uiteenlopen, en gegeven de gecompliceerde marktsituatie is het enorm moeilijk een verwachting uit te spreken over prijsontwikkelingen gedurende de komende tijd. Het meest waarschijnlijke echter is volgens Noviostaal dat er in de komende weken een stabilisatie plaatsvindt met mogelijk een lichte opwaartse trend in september. Maar de ervaring leert dat veranderingen heel snel kunnen snel gaan.

Arcelormittal

De grootste staalproducent van Europa heeft de overname van een belang van 28,4 procent in de Franse buizenfabrikant Vallourec afgerond, met een waarde van 955 miljoen euro. De overname versterkt de positie van ArcelorMittal op de wereldwijde buizenmarkt, aangezien Vallourec productiefaciliteiten in de VS en Brazilië bezit.

ArcelorMittal heeft besloten de cokesfabriek in Krakau definitief te sluiten vanwege aanhoudend lage vraag naar staal en hoge kosten. De permanente sluiting heeft geen invloed op de productie van halffabricaten en vlakke staalproducten bij andere fabrieken.

ArcelorMittal verwacht tot 2030 met één hoogoven te werken op haar vestiging Fos-sur-Mer in Frankrijk, tijdens de overgang naar decarbonisatie. Door verminderde staalconsumptie, hoge productiekosten en toenemende importen blijft alleen hoogoven 2 operationeel, terwijl hoogoven 1 sinds oktober 2023 in onderhoud is. Hoogoven 1 zal naar verwachting in 2026 worden gerenoveerd en vervolgens hoogoven 2 vervangen.

Acciaierie d’italia

De Italiaanse staalproducent (ADI) wil in het eerste kwartaal van 2026 de fabriek in Taranto laten draaien met hoogovens 1, 2 en 4. Onderhoud aan hoogovens 1 en 2 start binnenkort. De verkoop van de activa, inclusief decarbonisatieverplichtingen, moet dit jaar worden afgerond. ADI voert tijdelijke ontslagen door om kosten te besparen, met een geleidelijke vermindering van 4.700 werknemers. Ondertussen onderzoeken autoriteiten de mogelijkheid om het bedrijf op te splitsen en activa te verkopen.

Voestalpine

Voestalpine heeft hoogoven nr. 6 in Linz stilgelegd voor een tachtigdaagse revisie, met een investering van dertig miljoen euro. Na deze modernisering volgt een vergelijkbare revisie in Donawitz. De hoogoven blijft operationeel tot minstens 2035. In juli verkreeg de Oostenrijkse staalproducent een lening van driehonderd miljoen euro van de Europese Investeringsbank voor onderzoek naar groene staalproductie, gericht op het verminderen van CO2-uitstoot met dertig procent tegen 2029.

Indicatieve basisprijzen