Staaljournaal: Staalprijzen op keerpunt

De prijzen van staal lijken recentelijk het dieptepunt te hebben bereikt en met de actuele productiebeperkingen lijkt de staalprijs de weg omhoog nu te hebben ingezet. Deze verhoging lijkt voor de staalfabrieken noodzakelijk geweest te zijn om niet langer verliesgevend te opereren. Dat blijkt uit het Staaljournaal van Noviostaal van deze maand.

De wereldwijde staalproductie is in de maand september met 1,5 procent gezakt naar ruim 149 miljoen ton jaar op jaar met als belangrijkste oorzaak de daling van de productie in China, waar de productie met vijf procent maand op maand en zes procent jaar op jaar afgenomen is naar ruim 82 miljoen ton.

In het grootste Aziatische land zijn de staalprijzen net zoals in Europa oplopend. Dit komt onder andere door de stijgende prijs van ijzererts en het ietwat aansterken van de markt, hoewel die nog steeds teleurstellend zwak blijft. Lokale kopers reageren voorzichtig op de prijsstijging en wachten verdere prijsveranderingen af.

Turkije doet onderzoek naar het dumpen van materiaal door China, Japan, India en Rusland. Sinds 2020 is de export vanuit deze landen naar Turkije toegenomen waardoor de binnenlandse staalmarkt het moeilijk heeft gehad. Het onderzoek zal waarschijnlijk leiden tot nieuwe importbeperkende maatregelen.

De prijs van ijzererts heeft voor het eerst sinds maart weer de grens van 130 dollar per ton bereikt door een plotselinge krimping van het mondiale aanbod en een toenemende vraag. Door deze hoge prijs komt er extra druk te staan op staalproducenten die momenteel met verlies of hooguit met kleine winstmarges moeten werken door de beperkte vraag naar eindproducten.

Klimaatneutraliteit in de staalindustrie

Er is nog altijd geen nieuw akkoord tussen de VS en de EU over de staaltarieven. Afgelopen periode vond er een bijeenkomst plaats tussen deze twee partijen om nieuwe afspraken te maken over overcapaciteit en uitstoot binnen de staalindustrie. Er werd voorafgaand aan deze ontmoeting duidelijkheid verwacht, omdat de huidige overeenkomst 1 november afliep. Vanwege geopolitieke problemen, met name in het Midden-Oosten, is het nog niet tot een nieuwe overeenstemming gekomen en lopen de onderhandelingen door tot het einde van het kalenderjaar. Bronnen spreken hier van een gemiste kans.

De Europese staalindustrie bevindt zich momenteel in een transformatie naar meer klimaat neutrale producten en is daardoor extra kwetsbaar. Het laatste wat de EU nu kan gebruiken is een handelsconflict met de Verenigde Staten en een nieuw akkoord is zodoende noodzakelijk. Daarentegen beweert Assofermet (de Italiaanse distributeurs associatie) dat een potentiële overeenkomst ertoe kan leiden dat import naar Europa verstoord wordt met als gevolg een tekort aan staal en aluminium. Er valt voor deze bewering wat te zeggen, want prijzen in Amerika liggen beduidend hoger dan in Europa en zijn daarmee dus interessanter voor exporterende landen.

In het kader van klimaatneutraliteit heeft de EU binnen het CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) mechanisme een paar nieuwe regels geïntroduceerd. De volgende fase werd aangekondigd waarin importeurs verplicht zijn om de hoeveelheid van de invoervolumes en het daarbij geconsumeerde C02-verbruik op kwartaalbasis te rapporteren.

Vanaf januari 2026 moeten importeurs speciale CBAM certificaten aanschaffen en een jaarlijkse declaratie afgeven. Door deze nieuwe regels zal het aantal staalimporteurs hoogstwaarschijnlijk gaan dalen. Vooral kleine en middelgrote importeurs worden hierdoor naar alle waarschijnlijkheid het hardst geraakt. De verwachting is dat dit zal leiden tot meer vraag naar binnenlands (pan-Europees) staal waardoor de concurrentiepositie van EU-staalproducenten aanzienlijk sterker wordt ten opzichte van bijvoorbeeld de Chinese staalmakers.

Op het gebied van groene staalproductie hebben de Europese producenten op dit moment nog een duidelijke voorsprong op hun Chinese concurrenten. In Azië is op dit moment Taiwan een voorloper bij het milieuvriendelijker fabriceren van staal. Ook Tata Steel NL is druk bezig met het vergroenen van haar staalproductie. Onlangs is er een nieuw plan bekend gemaakt waarin in 2025 tachtig procent minder koolstof uitgestoten moet gaan worden.

Europa

In Duitsland is een nieuwe strategie ingezet om de concurrentiepositie van de staalmarkt in de Bondsrepubliek internationaal te versterken. Tot op heden zorgden hoge energieprijzen en een slechte ontwikkeling op het gebied van infrastructuur en hernieuwbare energie ervoor dat de Duitse markt niet competitief genoeg was. Met deze nieuwe strategie wordt er voor minder bureaucratie gezorgd waardoor beleidsprocessen sneller doorgevoerd kunnen worden. Ook worden de huidige toeslagen op energie geschrapt en vervangen door speciale elektriciteitstarieven om prijsschommelingen tegen te gaan (bridge electricity prices). Het zal moeten blijken of deze nieuwe strategie zorgt voor een oneerlijke concurrentiepositie voor Duitsland in Europa of dat andere landen zullen meeprofiteren als deze strategie succesvol blijkt te zijn.

Nadat de staalprijzen in Europa afgelopen weken een dieptepunt hadden bereikt, hebben deze nu de weg weer omhoog gevonden. Dit is het gevolg van een productievermindering van staalproducenten als ArcelorMittal en Tata Steel die de afgelopen weken verschillende hoogovens sloten voor onderhoud en inspectie. Deze productiebeperkingen hebben plaats gevonden zodat de grote staalmakers het aanbod konden afremmen om daarmee de prijzen te laten stijgen. Dit is enigszins succesvol geweest, want hoewel enerzijds diverse afnemers nog niet in willen gaan op de nieuwe prijs, hebben andere al juist wel bereidheid getoond meer te willen betalen dan de prijzen van vorige maand.

Deze prijsverhoging was noodzakelijk voor veel staalfabrieken die door de beperkte vraag en de lage marktprijzen al meerdere maanden verlies draaiden. Zo kent als voorbeeld de Zuid-Europese markt een basisprijs van 700 tot 730 euro per ton voor leveringen in januari/februari 2024. De verwachting is dat staalproducenten zullen proberen de prijzen verder te blijven verhogen, maar dit zal uitdagend worden gezien de zwakke staalmarkt op dit moment.

ArcelorMittal

De staalproducent heeft ruim 1,5 miljard PLN (ca. 339 miljoen euro) geïnvesteerd in drie van haar Poolse fabrieken. Deze investeringen zijn gericht op het verminderen van de koolstofuitstoot, het verbeteren van de energie-efficiëntie en het verhogen van de productkwaliteit. De meest significante investering dit jaar bedroeg 720 miljoen PLN, dat werd besteed aan de modernisering van hoogoven nr. 2.

Na het tragische ongeval in de Kostenko-kolenmijn in Kazachstan op 28 oktober waarbij 46 werknemers omkwamen, heeft ArcelorMittal ingestemd met de overdracht van haar activiteiten aan de overheid. Al enkele maanden zijn er gesprekken gaande met de regering betreffende de toekomst van de dochteronderneming, ArcelorMittal Temirtau.

Tata Steel

Tata Steel Nederland (TSN) heeft haar Groen Staal Plan 2030 gepresenteerd aan het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, waarbij het bedrijf op zoek is naar overheidsfinanciering om haar doelen te realiseren. De eerste pijler van het plan richt zich op de reductie van stikstofoxiden (NOx). TSN is reeds gestart met de bouw van een DeNOx-installatie, die naar verwachting in 2025 operationeel zal zijn en de CO2-uitstoot naar schatting tachtig procent zal verminderen.

Het tweede aspect omvat de ambitie om tegen 2030 de CO2-uitstoot met vijf miljoen ton te verminderen door de vervanging van een van haar hoogovens en cokesfabriek door installaties die eerst op aardgas draaien en later op groen waterstof.

Bij de staalfabriek in IJmuiden worden mogelijk achthonderd arbeidsplaatsen geschrapt, vooral bij management-, staf- en andere ondersteunende functies. TSN zegt dat deze maatregelen nodig zijn om concurrerend te blijven op de staalmarkt en de overstap te maken naar verduurzaming.

Liberty Steel

Liberty Steel heeft haar laatste twee werkende hoogovens, één in Galati (Roemenië) en één in Ostrava (Tsjechië) tijdelijk gesloten vanwege de zwakke markt.

Tijdens de stilstand zal Liberty onderhoud aan deze hoogovens uitvoeren om de stabiliteit en betrouwbaarheid ervan te verbeteren. De walserijen zullen hun activiteiten voortzetten, gebruikmakend van voorraden halffabricaten, om lopende opdrachten uit te leveren.

Indicatieve basisprijzen

Indicatieve basisprijzen per ton	Warmgewalste coils	Koudgewalste coils	Sendzimir verz. coils	Kwartoplaat
September 2023	€ 640 – 670	€ 735 – 770	€ 755 – 785	€ 840 – 890
Oktober 2023	€ 610 – 640	€ 710 – 740	€725 – 760	€ 790 – 840
November 2023	€ 660 – 690	€ 740 – 780	€760 – 800	€ 790 – 840