Staaljournaal: VS-beleid zorgt voor onrust in staalindustrie

De recente invoering van een 25 procent importheffing op staal en aluminium door Donald Trump, die op 12 maart van kracht gaat, heeft nu al gevolgen voor zowel de Amerikaanse staalindustrie als de wereldwijde handel, zo stelt het Staaljournaal van februari.

De maatregel zorgt tot nu toe al voor wereldwijde onrust in de staalindustrie en verstoort de mondiale handelsstromen. Toch steunt de Amerikaanse staalindustrie, die jarenlang te kampen heeft met lage prijzen en buitenlandse concurrentie, de maatregelen en benadrukt dat deze essentieel zijn voor het behoud van werkgelegenheid en nationale veiligheid. Het resultaat is inmiddels merkbaar en de staalproductie vertoont een lichte stijging, met een capaciteitsbenutting die voor het eerst dit jaar boven de 75 procent uitkomt.

Tegelijkertijd leidt het besluit tot groeiende handelsconflicten. Zo heeft China vergeldingstarieven ingesteld op Amerikaanse kolen, LNG-gas en landbouwmachines en exportrestricties opgelegd op 25 zeldzame metalen die van cruciaal belang zijn voor elektronica en defensie. Dit toont de geopolitieke gevolgen van Trumps protectionistische beleid, dat niet alleen China treft maar wereldwijd handelsspanningen veroorzaakt.

Buiten de importheffingen, blokkeert President Trump ook de poging van Nippon Steel (Japan’s grootste staalproducent) om een meerderheidsbelang te verwerven in U.S. Steel, de grootste staalproducent van de Verenigde Staten. Dit besluit is ingegeven door het streven om strategische industrieën in Amerikaanse handen te houden, conform het “America First”-beleid. Volgens de Amerikaanse president is binnenlandse controle over staalproductie cruciaal voor de nationale veiligheid, zeker gezien de rol van staal in defensie en infrastructuur. De gevolgen van dit besluit reiken echter verder dan de VS. Buitenlandse investeerders worden voorzichtiger met het betreden van de Amerikaanse markt, terwijl staalbedrijven in de Verenigde Staten profiteren van een toegenomen vraag en stijgende prijzen.

China: Terughoudendheid en strategische aanpassingen

China, ‘s werelds grootste staalproducent, merkt al snel dat de tarieven impact hebben en de staalfabrieken verminderen hun productie om overaanbod te vermijden en focussen op binnenlandse infrastructuurprojecten om de vraag op peil te houden. Na het Chinese Nieuwjaar blijft de markt traag in het land, met prijzen zonder duidelijke richting. Chinese producenten zijn inmiddels al op zoek gegaan naar alternatieve exportmarkten. Waarschijnlijk zal er meer richting Azië en Afrika geëxporteerd worden, terwijl de export naar de VS aanzienlijk zal verminderen. Dit onderstreept de flexibiliteit van de Chinese staalindustrie en de impact van geopolitieke ontwikkelingen op mondiale handelsstromen.

Europa moet veerkracht tonen

Europa wordt direct geconfronteerd met de gevolgen van nieuwe handelstarieven, die de export naar de belangrijke Amerikaanse markt onder druk zetten. Vooral Duitse en Britse staalproducenten voelen de impact, waarbij met name warmgewalste coils (HRC) worden getroffen. Duitsland, de grootste Europese exporteur, levert jaarlijks ongeveer één miljoen ton staal in totaal aan de VS, terwijl het Verenigd Koninkrijk zo’n tweehonderdduizend ton exporteert. Ook Tata Steel Nederland is een belangrijke speler, met een jaarlijkse export tussen de achthonderd en negenhonderdduizend ton naar de VS.

In 2024 exporteert de EU ruim 325 duizend ton HRC naar de VS, waarvan 270 duizend ton onder quota valt en de rest onderhevig is aan de 25 procent belasting. Ook koudgewalst en gegalvaniseerd staal worden geraakt, wat leidt tot zorgen over de toekomst van de exportrelatie.

De Europese Commissie reageert fel op de maatregelen en noemt ze onrechtmatig en economisch schadelijk voor de Europese staalindustrie. Het is daarom de vraag hoe de EU zal reageren als de VS met willekeurige maatregelen doorgaat. Ook Frankrijk geeft aan dat Europa klaar moet staan om, net als in 2018, gepast te reageren.

Naast diplomatieke stappen overweegt de EU om importheffingen op Amerikaanse producten te verhogen. Dit zou niet alleen als vergelding dienen, maar ook om de eigen staalmarkt te beschermen tegen de verwachte omleiding van staalstromen richting Europa. De Europese staalmarkt bevindt zich al in een uitdagende positie door de afgenomen vraag vanuit de bouw-, auto- en machinebouwsector, en de nieuwe Amerikaanse tarieven dragen hier niet aan bij. De EU is nog altijd bezig strengere safeguard-maatregelen in te stellen tegen onder andere Chinese staalimporten, die de afgelopen jaren een belangrijk deel van de Europese markt hebben veroverd. Deze aangescherpte maatregelen moeten voorkomen dat de Europese markt verder wordt overspoeld met goedkoop staal uit China dat, onder andere door de Amerikaanse heffingen, alternatieve afzetmarkten zoekt.

ArcelorMittal

Europa’s grootste staalproducent overweegt bepaalde activiteiten naar India te verplaatsen, als onderdeel van een herziening van zijn investeringsstrategie. Het bedrijf volgt in 2025 ontwikkelingen om te bepalen of koolstofarme energie-investeringen in Europa haalbaar blijven. Vorig jaar stopte ArcelorMittal tijdelijk met deze investeringen in Duinkerken vanwege de huidige ontwikkelingen in de wereldwijde staalindustrie. Hoewel details over de projecten in Gent en Duinkerken ontbreken, gaf de staalproducent wel een update over de huidige bouw van een elektrische hoogoven (EAF) in Gijón, Spanje.

Acciaieried’Italia

De Italiaanse regering heeft het volledige gebruik van vierhonderd miljoen euro voor milieuherstel bij Acciaieried’Italia goedgekeurd, waarmee het eerdere limiet van 150 miljoen euro is opgeheven. Dit moet de fabriek stabiliseren en de productie van vier miljoen ton staal in 2025 ondersteunen. Van dit bedrag wordt 250 miljoen euro ingezet voor dringende betalingen aan leveranciers en onderaannemers om de financiële druk te verlichten. Ondertussen stagneert de verkoop van de fabriek door onopgeloste milieuverplichtingen en hoge moderniseringskosten, waardoor kopers terughoudend zijn. Om meer interesse te wekken, heeft de overheid de biedingsdeadline verlengd.

ThyssenKrupp

ThyssenKrupp blijft vasthouden aan de bouw van een DRI-fabriek als onderdeel van zijn decarbonisatiestrategie, ondanks onzekerheden over financiering en de beschikbaarheid van betaalbare groene waterstof. Totdat voldoende waterstof beschikbaar is, zal de fabriek tijdelijk op aardgas draaien, wat de CO2-uitstoot met vijftig procent verlaagt ten opzichte van hoogovens. Tegen 2030 wil de Duitse staalproducent de DRI-eenheid en twee smeltovens inzetten ter vervanging van twee hoogovens. Zoals eerder vermeld wil ThyssenKrupp in het kader van de transformatie vijfduizend banen schrappen en de productiecapaciteit met zo’n 2,5 miljoen ton verlagen (tot negen miljoen ton per jaar) om deze af te stemmen op de vraag en toekomstige marktverwachtingen.

Indicatieve basisprijzen

*Bij deze prijzen dienen nog toeslagen voor kwaliteit, dikte/breedte/lengte en eventueel beitsen, evenals vrachtkosten gerekend te worden.
***Genoemde prijzen zijn indicatief, circa en geheel vrijblijvend.