Sterke stijging van Nederlandse faillissementen verwacht

Het aantal faillissementen in Nederland neemt in 2022 met maar liefst 101 procent toe ten opzichte van vorig jaar, terwijl voor 2023 een stijging van 19 procent wordt verwacht. Vooral het stopzetten van de overheidssteun zorgt naar verwachting voor de relatief sterke stijging van faillissementen. Dat concludeert Atradius in haar faillissementsvooruitzichten voor 2022 en 2023. Wereldwijd stijgt het aantal faillissementen dit jaar naar verwachting met 51 procent en in 2023 ligt een stijging van 12 procent in het vooruitzicht.

Op internationaal niveau bleef het wereldwijde aantal faillissementen vorig jaar nog relatief laag. In 2020 en 2021 was zelfs sprake van een forse daling van het totale aantal faillissementen (-29 procent) in vergelijking met de periode vóór de coronacrisis. In verschillende landen – zoals Nederland (-41 procent), Portugal (-57 procent), Nieuw-Zeeland (-32 procent) en de Verenigde Staten (-34 procent) – is de sterke daling van het insolventieniveau in 2021 volgens Atradius vooral te verklaren door de omvangrijke steunpakketten die toen werden verlengd. Tegelijkertijd waren er óók landen – zoals Spanje (+42 procent), Tsjechië (+21 procent) en Italië (+19 procent) – die juist werden geconfronteerd met een stijging van het aantal faillissementen. Hier was het economische herstel relatief zwak of werd de overheidssteun al in een eerder stadium afgebouwd, wat zich vorig jaar al vertaalde in een toename van het aantal bedrijfssluitingen.

‘Alle signalen wijzen erop dat wereldwijd een kentering in de insolventieniveaus op komst is, nu de overheidssteun na het eerste halfjaar van 2022 in de meeste landen wordt gestaakt. Het gevolg is dat het aantal faillissementen in 2022 en 2023 waarschijnlijk teruggaat naar pre-corona niveaus en ‘zombiebedrijven’ alsnog failliet zullen gaan’, vertelt Theo Smid, senior econoom van Atradius Nederland. ‘Nederland behoort tot de landen waar de overheidssteun een grote rol heeft gespeeld bij de sterke daling van het aantal faillissementen tijdens de coronacrisis. Nu deze steunpakketten worden afgebouwd, zal een deel van de bedrijven alsnog niet levensvatbaar blijken te zijn. Dat leidt uiteindelijk tot een stijging van het aantal faillissementen in vergelijking met voorgaande jaren. Daar komt bij dat de inflatie wereldwijd oploopt, wat de koopkracht van consumenten raakt, en daarmee ook een risico vormt voor bedrijven.’

Nederlandse faillissementen stijgen met 101 procent

Na een sterke afname van het aantal faillissementen in 2020 en 2021 zijn de vooruitzichten in Nederland dit jaar aanzienlijk slechter. Zo verwacht Atradius een stijging van het aantal faillissementen met 101 procent in 2022 en 19 procent in 2023. Wel is het verwachte insolventieniveau aan het einde van 2023 (5.100) nog altijd aanzienlijk lager dan de vorige piek in 2013 (12.500). Smid: ‘Het staken van de overheidssteun is de belangrijkste oorzaak van de sterke stijging van het aantal faillissementen in Nederland. Tegelijkertijd is sprake van een groeivertraging van de economie als gevolg van de inflatie en de hoge energie- en grondstoffenprijzen. Hoewel de consumptieve bestedingen door de inhaalvraag na corona nog redelijk stabiel zijn, is het consumentenvertrouwen sterk gedaald en ligt in de tweede helft van dit jaar een forse daling van de koopkracht in het vooruitzicht. Hierdoor zullen de vooruitzichten voor Nederlandse bedrijven verder verslechteren. Het effect van de oorlog in Oekraïne op de faillissementen in ons land is relatief klein; slechts 10 procentpunt van de stijging die we in 2022 verwachten, komt hieruit voort.’

Vooral Russische bedrijven lijden onder conflict in Oekraïne

De oorlog in Oekraïne heeft invloed op de prognoses van Atradius, vanwege het negatieve effect op de economische groei. In vergelijking met de gevolgen van de afbouw van de overheidssteun is de impact van het conflict volgens Atradius echter relatief klein. Dat geldt niet voor Rusland, waar de economie naar verwachting met maar liefst 10 procent zal krimpen, met zowel in 2022 (+62 procent) als 2023 (+38 procent) een aanzienlijke stijging van het aantal faillissementen tot gevolg.

Landen met een relatief sterke toename van het aantal faillissementen zijn Portugal (+124 procent), Singapore (+88 procent), België (+83 procent), Oostenrijk (+75 procent) en de Verenigde Staten (+70 procent). Aan de andere kant van het spectrum stijgen de faillissementen in Tsjechië (+5 procent), Finland (+24 procent), Zwitserland (+35 procent) en Roemenië (+16 procent) relatief minder sterk, omdat zij eerder te maken kregen met het afbouwen van steunmaatregelen. In Nieuw-Zeeland (-19 procent) en Hong Kong (-15 procent) verwacht Atradius zelfs een daling van het aantal faillissementen in 2022, omdat de overheidssteun hier tot het einde van het jaar wordt verlengd. In deze landen zal in 2023 een tegenovergesteld effect optreden als hieraan een einde komt, waardoor zij volgend jaar juist tot de sterkste stijgers – achtereenvolgens met 188 en 63 procent – zullen behoren. Ook ligt in 2023 een relatief sterke stijging van het aantal faillissementen in Frankrijk (+40 procent), Polen (+40 procent) en Zuid-Korea (+61 procent) in het vooruitzicht.