15 Jan. 2018
4 minuten
Op moment van mijn bezoek werd een shovel uit het ruim van een schip gehesen. De machinist van de shovel zat nog in de cabine, heel gevaarlijk, maar hij had wel zijn veiligheidshelm op.
Iedereen heeft er mee te maken, veiligheid. Niemand wil ongevallen. Ondernemers en medewerkers doen daar hun best voor. Ieder op zijn eigen manier, daarbij beïnvloed door eisen vanuit wet- en regelgeving, opdrachtgevers en opdrachtnemers. Hoe meer partijen, hoe ingewikkelder. Vooral omdat er in de eisen en de manier waarop wij daar mee omgaan, tegenstrijdigheden zitten. Wat is dan de beste keus?
En toen ging het flink mis…
Tot die ene dag from 5xbeter on Vimeo.
Voer maar een toneelstukje op
Zelfs een cursus kan zorgen voor verwarring. Tijdens een cursus voor het groot hijsbewijs kregen cursisten te horen: ‘Wat je in deze cursus leert, gaat in de praktijk toch anders. Dus om aan het eind van de week te slagen voor het examen, moet je een toneelstukje opvoeren.’ De boodschap van deze cursusleider is wel uitlegbaar, maar met de wijze waarop hij het brengt, slaat hij de plank aardig mis. Hij bedoelt dat wat je tijdens de cursus leert, een ideale situatie is die in de praktijk niet vaak voorkomt. Tijdens mijn eigen (VCA) cursussen vertel ik aan het begin aan mijn cursisten dat ze van mij de (ideale) basis krijgen te horen. De ‘rode draad’ die ze in de verschillende praktijksituaties altijd zo dicht mogelijk moeten zien te benaderen, zich bewust van de risico’s.
Meer artikelen met handige tips over veiligheid op de werkvloer
> RI&E is verplicht voor elk bedrijf, maar hoe voer je dat als klein bedrijf in? Vier valkuilen
Verwarring
De theorie van een VCA-cursus kan trouwens voor nog veel meer verwarring zorgen. Een simpel voorbeeld is het leren toepassen van de arbeidshygiënische strategie. Eerst de bronaanpak, daarna scheiden van mens en bron (gevaar) en voor de restrisico’s gebruiken we persoonlijke beschermingsmiddelen. Maar wat zien we in de praktijk? Op grote projecten is de standaardeis het verplicht dragen van veiligheidsschoenen, veiligheidskleding, veiligheidshelm en veiligheidsbril, ongeacht het soort werk wat je doet. Terwijl dit in bovengenoemde strategie pas de laatste optie is. Tijdens een werkbezoek aan een bouwplaats met loswal, zag ik dat dergelijke maatregelen en handhaving soms zo streng zijn, dat medewerkers zelf niet meer nadenken omdat ze zo gefocust zijn op het dragen van de PBM’s. Op moment van mijn bezoek werd een shovel uit het ruim van een schip gehesen. De machinist van de shovel zat nog in de cabine, heel gevaarlijk, maar hij had wel zijn veiligheidshelm op.
Het taalprobleem op de werkvloer is ook een zwaar onderschat probleem en oorzaak van menig ongeval. Het is verbazingwekkend dat je een VCA-cursus kunt volgen en het diploma kunt behalen in 20 verschillende talen. Dit vergroot voor anderstaligen de kansen op de arbeidsmarkt, maar tegelijkertijd de kans op miscommunicatie. Het is op zijn minst opmerkelijk te noemen dat juist VCA.nieuws (nummer 24) in 2009 resultaten van een door onder andere de TU Delft uitgevoerd onderzoek publiceerde over het cruciale verband tussen taalbarrières en het grote aantal arbeidsongevallen.
Inmiddels hebben ruim 1,5 miljoen mensen een VCA-diploma, maar is de veiligheid op de werkvloer hier nu door vergroot? Een verplichte basiskennis en toetsing van het Nederlands, gekoppeld aan de anderstalige VCA-examens, zou voor verbetering kunnen zorgen. Zo kunnen taalproblemen op de werkvloer teruggedrongen worden.
Een ander punt is dat veiligheid vaak op de tweede plaats komt bij een veel werkaanbod. Het werk moet af, dus als het moeilijk is om inleners te krijgen, worden opdrachtgevers ‘soepeler’. Dan kan en mag er opeens van alles. Als het werk maar afkomt. In tijden van schaarste, stelt de opdrachtgever hoge eisen. Het verplicht hebben van bedrijfscertificaten (VCA/ISO), gekeurd materieel en VCA-diploma’s van medewerkers.
voorbeeldfunctie
Dan nog een belangrijk punt van aandacht, de voorbeeldfunctie van de leidinggevende. Een goed veiligheidsbeleid wordt pas geloofwaardig als de leidinggevende laat zien dat hij veiligheid serieus neemt.
Voor aanvang van een inspectieronde die ik samen met een directeur door een grote werkplaats zou gaan lopen, trok ik mijn veiligheidsschoenen aan. Hij deed dat niet, want zo zei hij, hij zou binnen de lijnen blijven lopen van de looproutes. Terwijl er op de deur van de werkplaats een groot pictogram hing: veiligheidsschoenen verplicht. Verwacht geen naleving van veiligheidsregels door medewerkers als de leidinggevende zelf in gebreke blijft.
Valt hier nu allemaal iets aan te doen? Jazeker. Allereerst ons eigen gedrag. Verbeter de (veiligheid) wereld en begin bij jezelf. Maar ook voor de overheid, opdrachtgevers, opdrachtnemers, organisaties en opleiders, kortom voor iedereen is een belangrijke taak weggelegd.
Neem voor meer informatie contact op met de auteur van dit artikel:
Veiligheidskundige VCA
Heleen de Vries Lentsch
Tel: 06 21 65 78 65