Trends in machinebouw

Diensten naast de machines worden belangrijker voor de klant. Machinebouwers hebben zich altijd gericht op het ontwikkelen en bouwen van goede machines. Doorgaans zijn machinebouwers zeer technisch georiënteerde bedrijven die de machine als eindproduct zien. Helaas zien hun klanten de machine maar als een deelproduct, als onderdeel van een totaalpakket van machine, installatie, training, (preventief) onderhoud en afdanking. Dit leidt nog wel eens tot ferme discussies en soms leveringsgeschillen, terwijl dit voor de machineleverancier een eenvoudige wijze is om de eigen omzet te verhogen, een beter en langer klantcontact te hebben en zo voor de langere termijn een betere basis voor het bedrijf te vormen.

Dit is toch wel de belangrijkste trend voor de machinebouwer, want bij geen actie zal deze trend tot grote negatieve effecten leiden (leveringsgeschillen, vaak ook prijserosie, verlies marktaandeel). Terwijl deze trend juist voor vrijwel alle machinebouwers een enorme marktpotentie is. Dit is een groeimarkt met – nu zeker nog – relatief weinig concurrentie. Het is verbazingwekkend dat, ondanks de grote voordelen, de meeste machinebouwers hier geen initiatieven ontplooien terwijl hun klanten daar toch (indirect) om vragen.

Predicatief onderhoud

Hiermee wordt bedoeld dat machine nu niet onderhouden of gerepareerd worden op basis van stilstand of breuk (correctief onderhoud of reparatie) of vaststaande intervallen (preventief onderhoud), maar op basis van metingen aan de werkelijke toestand van de machine(componenten). In aan slijtage onderhevige componenten worden sensoren en RFID-chips geplaatst die via de machinebesturing of zelfs via een app uitleesbaar zijn en een goede indicatie geven wanneer er onderhoud plaats moet gaan vinden.

Het voordeel hiervan is dat de machine gepland onderhoud kan ondergaan en geen storing geeft tijdens productie uren. De besturing of app geeft aan dat de machine binnen een bepaalde periode een bepaald onderhoud nodig heeft. De machine-eigenaar kan dit onderhoud dan inplannen in een tijd dat het goed uitkomt. Dat deze trend nog niet hard doorkomt komt doordat de sensoriek en het beoordelen van de meetwaarden nog erg moeilijk is. Bij lagers en spillen (bijvoorbeeld bij verspaningsmachines) is men al behoorlijk ver met meet- en rekenmodellen, maar een eenduidig onderhoud bepalen of berekenen is nog erg moeilijk. Ook omdat de ontwerper van de machine tevoren een goede analyse van slijtage en breuk moet maken om op basis daarvan de juiste sensoriek en rekenmodellen te bepalen. 

Smart industry

Het zal duidelijk zijn dat de moderne machines met hun besturingen zeer makkelijk te koppelen zijn aan internet, interne netwerken en/of in een productieketen. Technisch is dit al jaren mogelijk, toch zijn er nog enkele knelpunten:

1. Veel machine-eigenaren vinden het niet prettig dat derden kunnen zien hoeveel een machine daadwerkelijk produceert. Vooral grotere beursgenoteerde bedrijven willen niet dat interne productiegegevens (ongecontroleerd) buiten het bedrijf komen.
2. Door de diversiteit van ICT-systemen is een koppeling in de praktijk veel lastiger dan men denkt. Hoewel alle machines in netwerken te koppelen zijn (veel bedrijven doen dit wel via een intern netwerk dat door de werkvoorbereiding wordt aangestuurd), is het koppelen van de relevante geometrische en productietechnische data nog moeilijk.
3. Er is nog een reden om niet direct volledig op koppelingen over te gaan: beveiliging tegen hackers. Vooral internet of things is nog gevoelig voor hacken en zolang de beveiliging niet goed geregeld is, kan men beter terughoudend zijn.

De uitdaging is dus niet om koppelingen aan te brengen tussen machines – dat kan al 15 jaar – maar om nuttige en vooral veilige toepassingen te ontwikkelen.

Ecodesign

Een wettelijke plicht. Naast de milieuaspecten binnen het eigen bedrijf, zijn ook zaken als milieubelasting en energieverbruik van de ontwikkelde en geproduceerde machines van groot belang. Immers de machinebouwer is bepalend (ontwerpverantwoordelijkheid) voor de machine en dus direct voor diens footprint.

3D-printen

Zeker voor de speciaalmachinebouw heeft 3D-printen veel mogelijkheden. Immers allerlei specifieke onderdelen in enkelstuks of zeer kleine series zijn dan beter, goedkoper en sneller te produceren. Ook onderdelen die nu niet optimaal (bijv. onderdelen met inwendige kanalen, hydraulica etc.) of geheel niet te fabriceren zijn, kunnen nu geprint gaan worden. Dat betekent dat er betere machines en waarschijnlijk ook in kortere tijd ontwikkeld en gebouwd kunnen gaan worden. Hier is het de engineer die de voordelen van 3D-printen moet gaan benutten.