Verspanen 2020: verspanen kan niet zonder koelsmeermiddelen

Dat deden ze echter pas nadat in het Verspanen Café de deelnemers actief met een panel in discussie waren gegaan. Actief, via hun smartphone mochten de deelnemers reageren op de stellingen. Zoals op de stelling van Gijs de Jonge, docent aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij prikkelde de deelnemers door te stellen dat verspanen best zonder koelsmeermiddel kan. Want als je geen koelsmeermiddel toepast, hoef je de stukken niet te reinigen. Een stelling waar een aanzienlijk aantal van de deelnemers het niet me eens was. Waar de overgrote meerderheid het wel mee eens was, is de stelling van Hans van Brussel, directeur van het Teclab in Eindhoven. Verspaners die veel geld uitgeven aan machines, gereedschappen en opspanning maar niet naar koelsmeermiddelen kijken, zijn verkeerd bezig. Daar was 80 procent het mee eens.

Effect koelsmeermiddel

De stellingen over de koelsmeermiddelen kwam op Verspanen 2020 niet uit de lucht vallen. Voorafgaand aan het evenement zijn namelijk de resultaten gepresenteerd van een onderzoek naar de invloed van koelsmeermiddelen. Tien bedrijven uit het Hightech Platform van het Mikrocentrum hebben bij het Teclab uitgebreid onderzoek gedaan naar het effect op de gereedschappen, de oppervlaktekwaliteit en de technische reinheid (RGA-meting). Uit de vele testen blijkt dat er wel degelijk verschillen bestaan tussen de verschillende koelsmeermiddelen. ‘Met het ene middel konden we met één frees nog niet één product van Inconel voorfrezen, met het andere middel haalden we drie stukken met één frees’, aldus Van Brussel. De verschillen werden ook gevonden als het om de oppervlakteruwheid van de werkstukken gaat. En eveneens qua technische reinheid blijken er na het reinigen en uitstoken verschillen te zijn. De bedrijven die het onderzoek hebben gedaan, gaan de komende maanden hiermee door. Ze gaan nu onderzoeken of het koelsmeermiddel van invloed is op het anodiseren of coaten van een werkstuk.

Na het Verspanen Café wisselden de deelnemers elk half uur van thema. In vijf blokken van telkens drie lezingen deelden experts uit de verspaning hun kennis. Peter ten Haaf (Sirris) schetste bijvoorbeeld de verschuiving naar steeds nauwkeurigere componenten. Hoge oppervlakken kwaliteiten frezen en near net shape producten bewerken zoals 3D-geprinte delen bieden nieuwe kansen aan de precisieverspaners. Een van de stappen die men hiervoor heeft gezet, is het analyseren van foutmogelijkheden en de invloed daarvan op de nauwkeurigheid. Fouten in de CAM-programmering leiden tot de grootste afwijking in de maatnauwkeurigheid; het doorbuigen van de frees is de tweede oorzaak voor fouten. De invloed van de machine-kinematica en de spindel zijn relatief beperkt. ‘Als je de mogelijke fouten zo klein als kan houdt, frees je een nauwkeurig product.’

Meettechnologie

Veel technologie kwam in de lezingen voorbij. Willem van Dam van Dymato schetste bijvoorbeeld de verschillende concepten van vijfassige machines. Hoe kies je daar de meest geschikte uit? Mitutoyo verzorgde niet alleen lezingen maar ook meerdere workshops over hoe je snel een 3D-meetmachine programmeert.

Meten

Tijdwinst, snelheid en efficiency gelden ook in de meetkamer. Of – misschien nog beter – meet op de machine. Dat was de boodschap van Ben Verduijn van Renishaw. Hij liet de deelnemers zien welke kwaliteitsverbeteringen en tijdwinst haalbaar zijn als je de stukken op de machine meet. Erwin Andes van Hexagon liet dan weer zien hoe je de 3D-meetmachines vanuit je CAD-model automatisch kunt programmeren. Datzelfde demonstreerde ook Mitutoyo in twee workshops gedurende het evenement. Cellro schetste de toekomst van de automatisering in de verspanende industrie. Evert van den Hurk verwacht dat de systemen er na 2020 anders gaan uitzien omdat vanaf dat moment kunstmatige intelligentie een rol gaat spelen en de systemen veel slimmer worden.
Het thema metaalbewerkingsvloeistoffen kwam in de lezingen op Verspanen 2020 nog eens aan bod. Jos van den Ham van 2-S, ook betrokken bij het onderzoek, liet zien wat het betekent als je een vingerafdruk maakt van de vloeistof en latere monsters daarmee vergelijkt. 2-S heeft een installatie ontwikkeld waarmee men heel snel de samenstelling van een vloeistof meet. Men meet hiermee de exacte samenstelling, die dan vergeleken wordt met de oorspronkelijke samenstelling. Door deze metingen wekelijks of vaker uit te voeren, krijg je inzicht in hoe de samenstelling van het bad verloopt in de loop der tijd. Je kunt, aldus Van Ham, ingrijpen voordat de verandering greep krijgt op je proces. ‘Goed omgaan met koelvloeistoffen betekent weloverwogen keuzes maken; de kwaliteit en het onderhoud van koelvloeistoffen zijn net zo belangrijk.’ Te vaak is, aldus Van den Ham, koelvloeistof een ondergeschoven kindje. Dat kan Hans van Brussel van het Teclab alleen maar bevestigen. ‘Je kunt niet alle bedrijven over één kam scheren, maar in zijn algemeenheid worden koelvloeistoffen onderschat.’ Daarom gaan de bedrijven die dit onderzoek hebben uitgevoerd, de komende maanden door. Ze gaan nu onderzoeken of de koelsmeermiddelen effect hebben op het coaten en anodiseren van freesdelen. Deze resultaten moeten voor de zomer bekend zijn.

www.mikrocentrum.nl