Vijf concrete tips om te innoveren als mkb’er [met checklist]

Iedere ondernemer weet dat hij regelmatig moet verbeteren, innoveren dus. In onze klantenkring is duidelijk te zien dat bedrijven die jaren continu innoveren vrijwel geen last hebben gehad van de afgelopen crisis. Sommige van deze bedrijven zijn zelfs sterker uit de crisis gekomen. Dat heeft direct te maken met hun brede kijk op innovatie en de wil en durf om te innoveren. En innoveren is bij hun nooit af, het blijft doorgaan.

Waarom gaat het vaak mis? Daar zijn veel redenen voor, maar de hoofdreden is dat innovatie niet wordt gedragen door de ondernemer en zijn organisatie. Een R&D-manager aanstellen is niet voldoende. Als deze medewerker geen budget en geen vrijheid krijgt, lukt innoveren niet.

Hoe nu wel? Innovatie moet als een bedrijfsproces opgevat en beheerst worden. Er hoeft geen aparte R&D-afdeling voor te worden opgezet, maar er moeten wel duidelijke doelen gesteld worden. En een plan om deze doelen te bereiken. Er moet een innovatieproces opgezet worden. Dit kan als volgt:

Stel innovatiedoelen, liefst zo breed mogelijk.

Relatief het eenvoudigst is het ontwikkelen van nieuwe producten op basis van de marktvraag of wat verkopers in de markt tegenkomen. Maar denk ook aan nieuwe vormen van service naar de markt. Bijvoorbeeld een machinebouwer die ook onderhoudscontracten afsluit in de vorm van SLA’s (Service Level Agreements).

Maak deze doelen concreet.

Bij een nieuw product zal een specificatie opgesteld moeten worden: wat moet het product kunnen, welke marktwensen moet het invullen, aan welke wettelijke eisen moet het voldoen? Marktonderzoek kan helpen, maar denk verder. Daarnaast is ook onderzoek in de patentendatabase geen overbodige luxe om te voorkomen dat u iets gaat ontwikkelen dat een ander al beschermd heeft.

Maak een plan en wijs tijd en geld toe.

Dit lijkt duidelijk, maar het gaat vaak mis: innovatieprojecten hebben een langere looptijd dan klantorders, dus bij drukte gaat iedereen met klantorders aan de slag. Er moet iemand zijn die het plan en de planning beheerst. Wat betreft geld is er een ander probleem: innovatie kost vaak enige jaren investeren voordat er omzet uit komt. Bij voortdurende innovatie is het een goed idee om een deel van de omzet te reserveren voor innovatie. Verder is innovatie in Nederland (en Europa) subsidiabel, dus onderzoek ook deze mogelijkheden. WBSO is vrijwel altijd mogelijk, maar bij (Europese) samenwerking zijn er veel meer mogelijkheden.

Stel duidelijke opleverdoelen en oplevertijden vast en bewaak die.

Veel R&D-afdelingen blijven doorontwikkelen omdat het altijd beter kan. Maar zo komt er nooit wat op de markt en wordt er geen geld verdiend. De oplossing is om met revisies te werken. Op de geplande oplevertijd wordt revisie 1 voor productie en verkoop opgeleverd. Dit wordt overgedragen aan de productie, terwijl de ontwikkelaar doorgaat voor revisie 2. Hiermee slaat men twee vliegen in één klap: men blijft door ontwikkelen en blijft actueel, terwijl er toch inkomsten ontvangen gaan worden.

Accepteer tegenslagen en leer ervan.

Dat is misschien nog een van de belangrijkste principes van innoveren. Innovatie kan misgaan of niets opleveren op korte termijn. Accepteer dat. Houd altijd voor ogen dat als het simpel is, iedereen het kan, dus ook uw concurrenten. Hoe innovatiever, hoe meer risico. Beperk deze risico’s wel en durf ook een mislukkend project op tijd te stoppen.

Innoveren is moeilijker dan in dit artikel te beschrijven is. Maar de ervaring is dat ieder bedrijf, ook in het mkb, kan innoveren. Laat u niet tegenhouden door risico’s of beperkingen. Onthoud wel dat innovatie voor de lange termijn is.

Checklist: Heeft u uw innovatieproces op orde?

• Ongeveer elke 3 jaar brengt uw bedrijf een nieuw product of dienst op de markt;
• Ca 30% van uw omzet komt van producten of diensten jonger dan 3 jaar;
• Er is een budget beschikbaar voor ontwikkelen van nieuwe producten of diensten;
• De ideeën voor nieuwe producten of diensten komen niet alleen van uw klanten, maar ook van uw medewerkers;
• U gebruikt de patentdatabase om nieuwe producten te zoeken of al gepatenteerde ideeën uitwerken te voorkomen;
• De ontwikkeling van nieuwe producten of diensten wordt in het MT elke keer besproken;
• De specificatie van nieuwe producten of diensten is bekend;
• Deze is in het MT besproken en goedgekeurd;
• Er is een planning voor deze ontwikkeling en deze wordt ook in het MT besproken;
• Iemand in de organisatie is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van nieuwe producten of diensten;
• Medewerkers worden volgens de planning vrijgemaakt voor het ontwikkelen van nieuwe producten of diensten;
• Er is een vrijgave van een nieuw product na de engineeringfase;
• Er is een prototype of testfase en deze wordt met positieve testresultaten afgesloten;
• Bij negatieve testresultaten wordt de planning aangepast en een nieuw prototype gestart, na goedkeur van het MT;
• Na positieve testresultaten wordt het product in de organisatie formeel aan de productie overgedragen;
• Van het ontwikkelde product wordt een nieuwheidsonderzoek uitgevoerd en wordt de IE mix (alle beschermingsmogelijkheden voor Intellectueel Eigendom) vastgesteld;
• De presentatie van een nieuw product of dienst wordt in vakbladen en op beurzen gepresenteerd;
• Feedback van de eigen organisatie en van de markt wordt verzameld en in het MT besproken;
• Deze feedback wordt omgezet in lessons-learned en dit dient als ingang voor de verdere ontwikkeling of de ontwikkeling van de volgende nieuwe producten of diensten;

Indien u alle vragen met ‘ja’ hebt beantwoord, heeft u uw innovatieproces op orde. Maar dat wist u al, u heeft succes op de markt!

Indien u meerdere vragen met ‘nee’ moet beantwoorden, kan uw innovatieproces verbeterd worden.

Reageren? hartgers@pkm.nl