De maatregelen in de Voorjaarsnota plus de aangekondigde bezuinigingen bij het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB draaien de voorgenomen investeringen in wetenschap en innovatie deels terug. Dat is te lezen in de publicatie Totale Investeringen in Wetenschap en Innovatie (TWIN) 2022-2028 die het Rathenau Instituut heeft uitgebracht.
In 2024 bereiken de begrote onderzoek- en innovatie-uitgaven van de rijksoverheid een hoogtepunt. Er is totaal 9,6 miljard euro begroot voor onderzoek en 2,4 miljard euro voor innovatie. Vanaf 2025 dalen de uitgaven fors. Dat is nog zonder dat de aangekondigde maatregelen in de Voorjaarsnota (15 april) en de voorgenomen bezuinigingen bij het hoofdlijnenakkoord (16 mei) zijn meegeteld.
Uit het overzicht blijkt verder dat de overheid de afgelopen jaren verhoudingsgewijs steeds meer onderzoekprojecten financierde ten opzichte van vrij besteedbare financiering. Van 23 procent projectfinanciering in 2005, via 32 procent in 2022 tot 43 procent in 2024. Deze stijging komt onder meer door projecten uit het Nationaal Groeifonds, zoals op het gebied van waterstof, recyclen van plastic en behandeling van kanker. Hoe de verhouding tussen projecten en vrij besteedbare financiering verandert door de Voorjaarsnota en het hoofdlijnenakkoord is lastig te zeggen, omdat de bedragen op beide fronten dalen.
Nederland haalt nog steeds veel wetenschapsgeld uit de Europese Unie. Van het vorige Europese kaderprogramma, Horizon 2020, ging bijna acht procent naar onderzoekers die verbonden zijn aan Nederlandse kennis- en onderzoeksinstellingen en bedrijven. Van het huidige programma, Horizon Europa, is tot nu toe ruim negen procent (2,8 miljard euro) van de middelen toegekend aan Nederland. Daarmee haalt Nederland van elke euro die het bijdraagt er anderhalf terug.
Nederland heeft in internationaal verband afgesproken om drie procent van het bruto binnenlands product (bbp) te besteden aan research & development (R&D). In 2021 besteedden overheid, bedrijfsleven en overige financiers samen 2,27 procent van het bbp aan R&D.
De overheid was mede dankzij de investeringen uit het Nationaal Groeifonds goed op weg om in 2024 haar aandeel in de drie procent te halen. ‘Er was vanuit de rijksoverheid nog ongeveer 0,4 miljard euro extra nodig voor 2024, naast 8,9 miljard euro van bedrijfsleven en overige bronnen’, zegt Alexandra Vennekens, coördinator van de publicatie. ‘Maar door de voorgenomen bezuinigingen uit de Voorjaarsnota en het hoofdlijnenakkoord en door het achterblijven van extra financiering vanuit het bedrijfsleven en overige financiers, blijft de drie procent voorlopig buiten bereik.’
Het Rathenau Instituut baseert de TWIN-rapportage traditiegetrouw op gegevens in de begroting die het kabinet op Prinsjesdag presenteert. Daardoor is een langjarige, gestandaardiseerde meetreeks mogelijk. Naar aanleiding van de Voorjaarsnota en het hoofdlijnenakkoord besloot het Rathenau Instituut om de publicatie aan te vullen met toelichtingen.
Het Rathenau Instituut houdt zich al ruim 35 jaar bezig met onderzoek en debat over de impact van wetenschap, technologie en innovatie op de samenleving. Een van de taken is het inzicht vergroten in de werking van het wetenschapssysteem. Dit doet het instituut onder andere met analyses en door het beschikbaar stellen van feiten en cijfers zoals in de verschenen publicatie.
Het aantal vacatures nam in het derde kwartaal af met vijfduizend en het aantal werklozen…
De Koninklijke Marine staat voor de uitdaging om zijn vloot te onderhouden, waar die zich…
Soms sta je raar te kijken. Op een gewone dinsdagochtend zei mijn secretaresse dat ze…
Uit onderzoek van Reichelt Elektronik blijkt dat ruim 45 procent van de bedrijven van plan is binnen…
Jörg Machines, fabrikant van plaatbewerkingsmachines, opent in februari 2025 opnieuw haar deuren voor een exclusieve…
Softwarebedrijf ConstruSteel behoort in 2024 wederom tot de snelst groeiende bedrijven van Nederland en daarom…